EKLER 4:
İSRAİL VE YEHUDA KRALLARININ “ÇİFT KAYITLI MUHASEBESİ”. YEHUDA KRALLIĞI’NIN X-XIII. YÜZYILLARDAKİ ROMA İMPARATORLUĞU’NU İKTİDAR SÜRELERİ VE “BİYOGRAFİ” HACİMLERİ AÇISINDAN KAPLAMASI
## ÇİFT KAYITLI MUHASEBE
M.Ö. 928-587 senelerine ait Yehuda Krallığı ve M.Ö. 922-724 senelerine ait İsrail Krallığı [72], s.192, Eski Ahit’te Samuel’in iki kitabında, iki Krallar kitabında ve iki Tarihler kitabında betimlenmiştir. Karakteristik bir özelliği şudur ki, İsrail ve Yehuda krallarının yalnız iktidar süreleri sayılmış değildir. Aynı zamanda bir İsrail kralının iktidar döneminde hangi Yehuda kralının tahta çıktığı da kaydedilmiştir ve tersi.
Bu nedenle, bütün bu kralların iktidar dönemlerini iki yöntem ile hesaplamak mümkündür. N.A. Morozov bu konu hakkında şunu yazmıştır: “İsrail (Tanrı ile mücadele eden) ve Yehuda (Tanrı’ya tapan) krallarının kitabı bunlar için basit değil, karışık bir kronoloji veriyor, bu kronoloji her hatanın hemen teşhir olup düzeltilebildiği çağdaş çift kayıtlı muhasebeyi andırıyor... Burada çok ciddi bir şey bilinerek düşünülüp sistematik olarak gerçekleştirilmişti. Her Yehuda kralı için, birincisi, doğrudan iktidar dönemi sene ve sene kesri karşılığında, ikincisi, kendisine zaman açısından en yakın olan İsrail kralının iktidarının hangi senesinde tahta çıktığı, halefinin iktidarının hangi senesinde vefat ettiği kaydediliyor. Aynısı her İsrail kralı için de kaydedilmiştir” [544], cilt 7, s.310.
Karşılaştırmalı kronolojik tablolar, [544], cilt 7, s.311-318’de sunulmaktadır. İsrail ve Yehuda krallıklarının kronolojisini Munt, d’Oeilly, Clerk, Usher, Horn, Halls de ele almıştır [544], cilt 7, s.311-318. Ancak bunların hepsi Skaliger kronolojisi çerçevesinde araştırmalar yaparak belirli iktidarların ufak incelikleriyle ilgilenmiştir.
Kutsal Kitap’ın araştırmalarına başladığımızda bu konudaki önceki çalışmalarda hayli yanlışlık ve hatanın bulunduğu açığa çıkmıştı. Bu nedenle tüm çalışmayı tekrar baştan itibaren ve son derece titiz bir şekilde yapmak zorunda kaldık. BİZ “Kutsal Kitap’ın çift kayıtlı muhasebesini” TÜMÜYLE YENİDEN KURDUK, res.p4.1, res.p4.2, res.p4.3, res.p4.4, res.p4.5, res.p4.6.
Kutsal Kitap’taki İsrail ve Yehuda hanedan akımlarının iki taraflı yeniden hesaplanması genellikle iktidar dönemlerinin doğrudan kayıtları ile iyi uyuşuyor. Ama arada bir, Kutsal Kitap’ta kralların paralel iktidarlarının nedense kaydedilmemesi ile açıklanan ayrılık ve tutarsızlıklar doğmaktadır. Ancak bunlar kaydediliyor! Bunları tam olarak “çift kayıtlı muhasebe” sayesinde bulmak mümkündür. Hükümdarın var olmadığı karışıklık ve fetret dönemlerinin de meydana çıkarılması becerilmişti. Sırf nihai sonuçları verelim. Aşağıda kralın isminden sonra iki sayı veriyoruz, bunlar doğrudan ve dolaylı hesaplamaya göre iktidarının süreleri. Yehuda skalasına göre doğrudan rakamı kontrol etmek mümkün değil ise (yani eğer Kutsal Kitap’ta üçlü paralellik kaydedilmediyse), sayı yerine soru işareti yazıyoruz.
I.Yarovam 22-?, Nadav 2-?, Baaşa 23 ya da 24, Elah 2 ya da 1, Zimri 7 gün-?, Omri 12-7, Ahav 22-20, Ahaziya 2-1, Yoram 12-8, Yehu 28-29, Yahoahaz 17-14, Yoaş 16-18, II.Yarovam 41-52, Zekeriya 6 ay-?, Şallum 1 ay-?, Menahem 10-11, Pekahya 2-?, Pekah 20-?, Hoşea 1-3. Şimdi, yukarıda sayılan şemalarda gösterdiğimiz “çift kayıtlı muhasebe”nin temelini oluşturan Kutsal Kitap’ın parçalarına atıfları verelim.
1) REHAV’AM, 17 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı 14:21.
2) YAROVAM, 22 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı 14:20.
3) AVİYAM, 3 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı 15:2. I.Yarovam’ın iktidarının 18. senesinde tahta çıkmıştı, 1. Krallar kitabı, 15:1.
4) NADAV, 2 sene hükmetmişti, Yehuda krallarından Asa’nın iktidarının 2. senesinde, yani kendi hanedan akımında I. Yarovam’dan hemen sonra tahta çıktı, 1. Krallar kitabı, 15:25.
5) ASA (İSA-?), 41 sene hükmetmişti. I. Yarovam’ın iktidarının 20. senesinde tahta çıkmıştı, 1. Krallar kitabı, 15:9-10.
6) BAAŞA, Asa’nın (İsa’nın) iktidarının 3. senesinde tahta çıkıp 24 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı, 15:33. Böylelikle Baaşa Nadav’a kıyasla Asa’nın (İsa’nın) iktidarının 3-4. senesinde tahta çıkmıştı. Ya da birinci iktidar senesi boyunca Nadav ile paralel olarak hükmetti.
7) ELAH, Asa’nın (İsa’nın) iktidarının 26. senesinde tahta çıkıp 2 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı, 16:18. Demek ki, Elah ölümüne kadar Baaşa’nın paralel hükümdarı idi.
8) ZİMRİ, Asa’nın (İsa’nın) iktidarının 27. senesinde tahta çıkıp 7 gün hükmetmişti, 1. Krallar kitabı, 16:19,15. Şu halde Zimri hem Baaşa hem de Elah iktidarları zamanında hükmetti. Yani üçüncü paralel kral idi?
9) OMRİ, Asa’nın (İsa’nın) iktidarının 31. senesinde tahta çıkıp 12 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı, 16:23. Böylece Omri ile Elah (ve Baaşa) arasında 3 senelik bir aralık açılıyor.
10) AHAV, Asa’nın (İsa’nın) iktidarının 38. senesinde tahta çıkıp 22 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı, 16:29.
11) YEHOŞAFAT, Ahav’ın iktidarının 4. senesinde tahta çıkıp 25 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı, 22:41,42. Böylelikle Yehoşafat ile Asa arasında açılan aralık 1 senedir ve Yehoşafat Omri’nin iktidarının 11. senesinde tahta çıkıyor. Şu halde Ahav ile Omri paralel olarak 5 sene boyunca hükmettiler.
12) AHAZYA, Yehoşafat’ın iktidarının 17. senesinde tahta çıkıp 2 sene hükmetmişti, 1. Krallar kitabı, 22:51.
13) İsrail kralı YORAM, Yehoşafat’ın iktidarının 18. senesinde tahta çıkıp 12 sene hükmetmişti, 2. Krallar kitabı, 3:1. Böylece Ahazya 1 sene boyunca Ahav ile ve 1 sene boyunca Yoram ile paralel olarak hükmetti. Bu durum, Kutsal Kitap’ın bir başka kaydı ile uyuşuyor. O da şudur ki, Yoram Ahav’dan hemen sonra kral olmuştu, 2. Krallar kitabı, 3:5-6. Ancak başka versiyon da var, o da şudur: “...yerine kardeşi Yoram geçti...bu olay Yehoşafat oğlu Yehoram’ın krallığının ikinci yılında oldu” (2. Krallar kitabı, 1:17). Elbette iki versiyonu da kaydetmiş oluyoruz.
14) Yehuda kralı YEHORAM, İsrail kralı Yoram’ın iktidarının 5. senesinde tahta çıkıp 8 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı 8:16-17. Böylece Yoram Yehoşafat’la iki sene boyunca paralel olarak yönetmişti.
15) Yehuda kralı AHAZYA, İsrail kralı Yoram’ın iktidarının 12. Senesinde tahta çıkıp 1 sene hükmetmişti, 2. Krallar kitabı 8:25-26. Diğer versiyona göre, İsrail Kralı Yoram’ın iktidarının 11. Senesinde tahta çıkıp, 2. Krallar kitabı 9:29, onunla eş zamanlı olarak vefat etmişti, 2. Krallar kitabı 9:27. Demek ki, gerçekten 1 sene boyunca hükmetti. Seçeneğin ikisinde de bütün iktidarının süresi boyunca Yehuda kralı (babası olan) Yehoram ile paralel olarak hükmetti.
16) Gaspçı ATALYA, Yehuda kralı Ahazya’dan hemen sonra (demek ki Yoram’dan da hemen sonra) tahta çıkıp 6 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı 11:1,3.
17) YEHU, İsrail kralı Yoram’dan hemen sonra tahta çıkıp, 2. Krallar kitabı 9:27-28, 28 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı 10:36.
18) Yehuda kralı Yoaş, Yehu’nun iktidarının 7. senesinde tahta çıkıp (demek ki, Atalya’dan hemen sonra) 40 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı 12:1.
19) İsrail kralı YEHOAHAZ, Yehuda kralı Yoaş’ın iktidarının 23. Senesinde tahta çıkıp 17 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı 13:1. Böylece Yehu ile Yehoahaz arasında 2 senelik aralık açılıyor.
20) İsrail kralı Yoaş, Yehuda kralı Yoaş’ın iktidarının 37. senesinde tahta çıkıp 16 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı 13:10. Demek ki, Yoaş Yehoahaz ile 3 sene paralel olarak hükmetti.
21) Yehuda kralı AMATZYA, İsrail kralı Yoaş’ın iktidarının 2. senesinde tahta çıkıp 29 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı 14:1,2. Şu halde, bir sene boyunca Amatzya Yehuda kralı Yoaş ile paralel olarak hükmetti.
22) Yehuda kralı UZİYAHU’nun (Azariah, Azarya), Amatzıya’nın ölümünden hemen sonra tahta çıktığını tahmin edersek, Iamatziya’nın ölümünden sonra I. Yarovam’ın iktidarının 14. ya da 15. senesinde tahta çıkmıştı, 2. Krallar kitabı 14:13-21. 52 sene hükmetmişti, , 2. Krallar kitabı 15:2. Ancak Azariah’nın (Çarın ?) iktidarının 15. senesi, Kutsal Kitap’ın bu bölümünde, II. Yarovam’ın iktidarının 14. senesinde Amatzya’nın “ölümünden sonra” olarak geçiyor. Bunun için böyle bir kayıt kesin sayılmaz - Kutsal Kitap’ta Azariah’nın (Çarın ?) Amatzya’nın ölümünden hemen sonra tahta çıktığı bildirilmiyor, 2. Krallar kitabı 14:13-21. Bu durum farklı yorumlara yol açıyor. Ancak Kutsal Kitap, olasılıkla bu konudaki şüpheleri kaldırmak üzere birkaç ayet sonra Azariah’nın tahta çıkışının zamanını tam olarak belirliyor: “İsrail kralı Yarovam’ın krallığının yirmi yedinci yılında Amatzya oğlu Azarya Yahuda kralı oldu. Azarya on altı yaşında kral oldu ve Yeruşalim’de elli iki yıl krallık yaptı” (2. Krallar kitabı, 15:1-2). Kısa bir dönem hükmeden sonraki iki İsrail kralı hakkında Yehuda skalasına göre belli bir karışıklık gözlemlenmektedir.
23) ZEKERİYA, Azariah’nın iktidarının 38. senesinde tahta çıkıp 6 ay hükmetti, 2. Krallar kitabı, 15:8.
24) ŞALLUM, Azariah’nın iktidarının 39. senesinde tahta çıkıp 1 ay hükmetti, 2. Krallar kitabı, 15:13. Hem de Kutsal Kitap’a göre Şallum, Zekeriya’dan hemen sonra hükmetmişti, 2. Krallar kitabı, 15:10. Toplamda 7 ay hükmeden bu iki kralın tarihlenmesi ile ilgili güçlük şudur ki, iktidar sürelerinin Azariah’nın zaman eksenindeki durumlarından hangisine göre saptandığı belli değildir. Mesele şudur ki, Azariah için Kutsal Kitap’ta iki seçenek bulunmaktadır, yukarıya bkz. Bu seçenekler arasında 12-13 senelik fark vardır. Yani Zekeriya-Şallum çifti bu zaman aralığı içerisinde “dalgalanmaktadır” (“yüzmektedir”). Aynı zamanda Kutsal Kitap’a göre, “Yarovam ölüp ataları olan İsrail krallarına kavuştu. Yerine oğlu Zekeriya kral oldu” (2. Krallar kitabı, 14:29). Bu, kralların dolaysız art arda gelmesini kaydetmek amacıyla diğer durumlarda da kullanılan standart Kutsal Kitap formülüdür. Kutsal Kitap’ın araştırmacıları bu karışık dönemi genellikle “fetret” olarak adlandırıyor. 23-24 sene sürmektedir (bunun hakkındaki detaylar için aşağıya bakınız). Zekeriya’nın II. Yarovam’ın ölümünden hemen sonra tahta çıkmasını dikkate alarak tabloda onu Şallum ile birlikte kaydedelim. İçinde Zekeriya-Şallum çiftinin “yüzdüğü” Fetret dönemi II. Yarovam’ın ölümünden hemen sonra başlayıp Menahem’in tahta çıkmasıyla tamamlanıyor.
25) MENAHEM, Azariah’nın (Çarın ?) iktidarının 39. senesinde tahta çıkıp 10 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı, 15:17. Böylelikle fetret dönemi Azariah’nın 14. ya da 15. senesinden başlayıp Azariah’nın (Çarın ?) 39. senesine kadar sürmektedir.
26) PEKAHYA, Azariah’nın (Çarın ?) iktidarının 50. senesinde tahta çıkıp 2 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı, 15:23. O halde, Menahem ile Pekaya arasındaki bir sene kaybolmuştu.
27) PEKAH, Azariah’nın (Çarın ?) iktidarının 39. senesinde tahta çıkıp 20 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı, 15:27.
28) Yehuda kralı YOTAM, Pekah’ın iktidarının 2. senesinde tahta çıkıp 4 sene boyunca hükmetti, 2. Krallar kitabı, 15:32-33. O halde, Uziyahu ile Yotam arasında iki senelik aralık oluşmuştu. Vurgulayalım ki, eğer kitabın yazarının Pekahya’yı Pekah ile karıştırdığını tahmin edersek bu iki senelik aralık kayboluyor.
29) Yehuda kralı AHAZ, Pekah’ın iktidarının 17. senesinde tahta çıkıp 16 sene boyunca hükmetti, 2. Krallar kitabı, 16:1-2. Demek ki, Ahaz Yotam ile eş zamanlı olarak bir sene boyunca hükmetmişti.
30) HOŞEA, Yotam’ın iktidarının 20. senesinde tahta çıkıp 9 sene hükmetti, 2. Krallar kitabı, 15:30, 17:1. Burada doğan tuhaflık şudur ki, Yotam yalnız 16 sene hükmetmişti. Ancak “Yotam’ın yirminci senesinde” kaydı, Hoşea’nın, Yotam’ın tahta çıkmasından yirmi sene sonra tahta çıktığını bildiren basit bir veri olarak dikkate alınırsa bu tuhaflık ortadan kalkıyor. Ve Uziyahu ile Pekah’ın iktidarları arasında iki senelik bir aralık oluşuyor, olasılıkla da bu aralık anarşi dönemidir. Ancak bu dönemin uzunluğu Kutsal Kitap’ı araştıranlar tarafından farklı şekilde saptanıyor [544], cilt 7, s.311-318. Bazen 9 senelik süre kabul görüyor, çünkü Kutsal Kitap’ta Hoşea’nın Ahaz’ın iktidarının 12. senesinde tahta çıktığı belirtiliyor. Hoşea’nın iktidarı ile ilgili sorunları hanedan paralelliklerine adanmış bölümde konuşuyoruz. İsrail krallığı Hoşea’nın iktidarı ile tamamlanıyor.
Yehuda krallığı ise var olmaya devam ediyor: Menaşe 55 sene, Amon 2 sene, Yoşiyahu 31 sene, Yehoahaz 3 ay, Yehoakim 11 sene, Yekoniya 3 ay, Zedekiah 11 sene. Zedekiah son Yehuda kralıdır.
##YEHUDA KRALLARININ VE GÜYA X-XIII. YÜZYILLARA AİT OLAN ROMA İMPARATORLARININ İKTİDAR SÜRELERİNİN VE “BİYOGRAFİLERİNİN” HACİMLERİNİN KORELASYONU
Bu paralellik, ayrıca bkz. bölüm 6’daki res.6.57, iki krallık arasındaki hanedan paralelliğinin eksiklerini tamamlıyor.
İlk hanedan güya M.Ö. 928-587 senelerinde hükmeden Yehuda krallarıdır [72]. Bkz. Samuel’in iki kitabı, iki Krallar kitabı ve iki Tarihler kitabı. İktidar sürelerinin seçenekleri hem Kutsal Kitap’tan hem de [72]’den alınmıştır. Keşfettiğimiz paralelliğe göre Skaliger M.Ö. 928 senesi, M.S. 911 senesiyle hemen hemen özdeşleşiyor.
İkinci hanedan güya M.S. 911-1307 senelerine ait olan Orta Çağ Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun “şeridi”. Burada Roma Cermen imparatorlarının çoğu ALMAN iktidarı ile temsil edilmektedir. Yani Alman tacı ile tahta çıkması anından itibaren. İktidar sürelerinin seçenekleri [76], [196], [64], [415]’den alınmıştır. Yaklaşık 1838 senelik katı kronolojik oynama ile kaydedilen iki hanedan hemen hemen özdeşleşiyor. Her hükümdar için şu altı sayı verilmektedir, bölüm 6’daki res.6.57
.
a) Kutsal Kitap’a göre Yehuda krallarının biyografilerinin hacimleri. “Kutsal Kitap Topluluğu” tarafından hazırlanmış olan kanonik yayını kullandık. Hacimler Kutsal Kitap’taki uygun parçaların yüksekliğinin santimetre karşılığıyla ölçülüyordu. Burada bizi ilgilendiren hacim grafiklerinin mutat amplitütleri değil, lokal maksimumlarının (fırlamalarının) konumu olduğu için ölçme birimlerinin seçeneği burada (ve sonraki kalemlerde) önemli değildir. Detaylar için bkz. bölüm 5.
b) Kutsal Kitap’a göre Yehuda krallarının iktidar süreleri. Bkz. bölüm 6’daki paralellik 9.
c) Güya X-XIII. yüzyıllardaki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nda Alman iktidar süreleri. Yani burada bu imparatorluğun imparatorları genellikle Alman taç giymeleriyle temsil edilmektedir. Bkz. bölüm 6’daki paralellik 9.
d) E.V. Fedorova’ya [875] göre Roma Cermen imparatorlarının “biyografi”lerinin hacimleri. Her “biyografi”nin bittiği ve başladığı sayfanın ve satırın numaralarını veriyoruz. Ayraçlarda “biyografi”nin başlangıcı ve sonu ile sayfanın üst kenarı arasında kaç santimetre olduğu kaydedilmiştir. Bu, “biyografi”nin başlangıcını ve sonunu saptamayı mümkün kılıyor. Kutsal Kitap’taki gibi, hacmi metnin yüksekliğinin santimetre karşılığıyla ölçüyoruz.
e) S. Bemont ve G. Monod’a [64] göre Roma Cermen imparatorlarının “biyografi”lerinin hacimleri. Burada hacimleri kitabın satırları cinsinden ölçtük. “Biyografi”nin başlangıcını ve sonunu saptayan sayfaların ve satırların numaraları kaydedilmiştir. Ayraçlarda “biyografinin” hangi sayfada başlayıp hangi sayfada bittiği kaydedilmiştir.
f) Kohlrausch’a [415] göre Roma Cermen imparatorlarının “biyografi”lerinin hacimleri. Burada da hacimleri kitabın satırları cinsinden ölçtük. “Biyografi”nin başlangıcını ve sonunu saptayan sayfaların ve satırların numaraları kaydedilmiştir. Ayraçlarda “biyografinin” hangi sayfada başlayıp hangi sayfada bittiği kaydedilmiştir.
1) İmparator I. HENRY 919-936, nam-ı diğer Yehuda kralı REHV’AM: a) 34,5 cm = 1. Krallar kitabı 12:1-24 ve 14:21-31, + 53 cm = 2. Tarihler kitabı 10:1-19, 11:1-16. Toplamda 87,5 cm. b) 17 sene. c) 17 sene. d) 59 cm = s.107(2)-110(10), bkz. [875]. e) 32 satır =s.202(2)-202(34), cm. [64]. f) 386 satır = s.198(21)-208(26),bkz. [415].
2) İmparator I. LOTHAR 947-950, Yehuda kralı AVİYAM da odur: a) 6 cm = 1. Krallar kitabı 15:1-8, + 21 cm = 2. Tarihler kitabı 13:1-22. Toplamda 28 cm. b) 3 sene. c) 3 sene. d) 20 cm = s.110(10)-111(13), bkz. [875]. e) 3 satır = s.205(14)-205(17), bkz. [64]. f) 4 satır = s.211(2)-21(5), bkz. [415]. Kaydedelim ki, I. Lothar’ın kendisinin sözü burada geçmiyor, ancak metinde 947-950 senelerini, yani onun iktidar dönemini betimleyen parçayı ayırmak mümkündür.
3) İmparator I. OTTO 936-937 seneleri, Yehuda kralı ASA ile aynı kişidir: а) 14 cm = 1. Krallar kitabı 15:9-24, + 48 cm = 2. Tarihler kitabı14:1-15, 15:1-19, 16:1-14. Toplamda 62 cm. b) 35 ya da 41 sene. c) 37 sene. d) 39 cm = s.111(13)-114(5), bkz. [875]. e) 130 satır =s.202(35)-204(24) + s.205(25)-207(5), bkz. [64]. f) 478 satır =s.208(30)-221(13), bkz. [415].
4) İmparator II. OTTO 960-983 seneleri, Yehuda kralı YEHOŞAFAT da aynı kişidir: а) 35 cm = 1. Krallar kitabı 22:1-29, 22:41-50, + 101 cm = 2. Tarihler kitabı 17:1-19, 18:1-34, 20:1-37. Toplamda 136 cm. b) 24 ya da 25 sene. c) 23 sene. e) 2 cm = s.114(5)-114(7), cm. [875]. f) 16satır = s.207(6)-207(21), bkz. [64]. е) 116 satır = s.221(16)-224(17), bkz. [415].
5) İmparator III. OTTO’nun iktidarının Alman hükümdarı olarak “ilk dönemi”, 983-996 seneleri, yani 983 senesinde tahta çıkmasından itibaren 996 senesinde Roma’daki taç giymesine kadar uzanan dönemdir. III. Otto’nun bu dönemi Yehuda kralı Yoram ile hemen hemen özdeşleşiyor: а) 1. ve 2. Krallar kitaplarında betimlenmemişti, + 20 cm= 2. Tarihler kitabı 21:1-20. Toplamda 20 cm. b) 8 ya da 6 sene. c) 13 sene. d) 1,5 cm = s.114(7,5)-114(9), bkz. [875]. e) 16 satır =s.207(21)-207(37), bkz. [64]. f) 84 satır = s.224(21)- 226(26),bkz. [415].
6) İmparator III. OTTO’nun iktidarının Alman hükümdarı olarak Roma taç giydiği 996 senesinden başlayan “ikinci dönemi”. III. Otto’nun bu dönemi Yehuda kralı AHAZYA ile hemen hemen özdeşleşiyor: а) 3 cm = 2. Krallar kitabı 9:27-29,+ 11 sm = 2. Tarihler kitabı 22:1-9. Toplamda 14 cm. b) 1 sene. c) 1 sene. d) 0,7 cm = s.114(9)-114(9,7), bkz. [875]. e) 21 satır =s.208(9)-208(29), bkz. [64]. f) 16 satır = s.226(27)-227(5), bkz.[415].
7) İmparator III. OTTO’nun iktidarının güya X-XIII. yüzyıllardaki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun Roma hükümdarı olarak 996 senesindeki Roma taç giymesinden itibaren 1002 senesindeki vefatına kadar uzanan “ikinci dönemi”. III. Otto’nun bu dönemi Yehuda kralı ATALYA ile hemen hemen özdeşleşiyor: а) 21 cm = 2. Krallar kitabı 11:1-21, + 26 cm= 2. Tarihler kitabı 22:10-12, 23:1-21. Toplamda 47 cm. b) 6 sene. c) 6 sene. d) 27,5 cm = s.114(9,7)-116(5), bkz. [875]. e) 40 satır =s.208(30)-209(29), bkz. [64]. f) 103 satır = s.227(6)-229(32),bkz. [415].
8) İmparator II. HENRY 1002-1024 + imparator II. Konrad 1024-1039, Kutsal Kitap’ta bu çift bir Yehada kralı YOAŞ olarak betimlenmişti: а) 21 cm = 2. Krallar kitabı 12:1-21, + 28,5 cm = 2. Tarihler kitabı 24:1-27. Toplamda 49,5 cm. b) 38 ya da 40 sene. c) 37 sene. d) 37 cm =s.116(5)-118(7), bkz. [875]. e) 67 satır = s.209(30)-211(16), bkz.[64]. f) 304 satır = 106 satır II. Henry için s.229(36)-232(26) +198 satır II.Konrad için s.233(8)-238(17), bkz. [415].
9) İmparator III. HENRY 1028-1056, Yehuda kralı Amatzya da aynı kişidir: а) 18 cm = 2. Krallar kitabı 14:1-20, + 27 cm = 2. Tarihler kitabı 25:1-28. Toplamda 45 cm. b) 29 sene. c) 28 sene. d) 29,5 cm =s.118(7)-120(3), bkz. [875]. e) 38 satır = s.211(17)-212(14), bkz. [64]. f) 144 satır = s.238(23)-242(13), bkz. [415].
10) İmparator IX. HENRY 1053-1106, Yehuda kralı UZİYAHU (HOŞEA) da aynı kişidir, AZARYA da aynı kişidir (?): а) 39 cm = 2. Krallar kitabı 17:1-41 (Hoşea), + 23 cm = 2. Tarihler kitabı 26:1-23 (Uziyahu). Toplamda 62 ya da 68 cm. Olasılıkla aynı kral 2. Krallar kitabında Yehuda kralı Azarya olarak betilenmişti. O halde, kral Uziyahu’nun tasvirinin hacmine 6 cm daha eklenebilir, yani 2. Krallar kitabı 15:1-7 (Azarya). Böylece toplamda 62 ya da 68 cm. b) 52 ya da 43 sene. c) 53 sene. d) 261 cm = s.120(3)-135(9), bkz. [875]. e) 118 satır = s.220(13)-223(10), bkz. [64]. f) 748 satır = s.242(17)-262(3), bkz. [415].
11) İmparator II. LOTHAR 1125-1138, Yehuda kralı Yotam da aynı kişidir: а) 2. Krallar kitabında betimlenmemiştir, + 6,5 cm = 2. Tarihler kitabı 27:1-9. Toplamda 6,5 cm. b) 16 ya da 7 sene. c) 13 sene. d) 21 = s.139(6)-140(10), bkz. [875]. Kaydedelim ki, II. Lothar’ın kendisinin sözü burada geçmiyor, ancak metinde 1125-1130 senelerini, yani onun iktidar dönemini betimleyen parçayı ayırmak mümkündür. e) 12 satır =s.226(20)-226(31), bkz. [64]. f) 78 satır = s.269(28)-271(28),bkz. [415].
12) İmparator III. KONRAD 1138-1152, Yehuda kralı AHAZYA da aynı kişidir: а) 20 cm = 2. Krallar kitabı 16:1-20, + 27 cm = 2. Tarihler kitabı 28:1-27. Toplamda 47 cm. b) 16 ya da 20 sene. c) 14 sene. d) 3 cm =s.140(10)-140(13), bkz. [875]. Kaydedelim ki, III. Konrad’ın kendisinin sözü burada geçmiyor, ancak metinde 1138-1152 senelerini, yani onun iktidar dönemini betimleyen parçayı ayırmak mümkündür. e) 21 satır = s.227(1)-227(21), bkz. [64]. f) 140 satır = s.272(11)-275(35), bkz. [415].
13) İmparator VI. HENRY 1169-1197 ya da onun meşhur çağdaşı I. FRİEDRİCH 1152-1190, Yehuda kralı HEZEKİYA da aynı kişidir: а) 96 cm = 2. Krallar kitabı 18:1-37, 19:1-21, + 126 cm = 2.Tarihler kitabı 29:1-36, 30:1-27, 31:1-21, 32:1-33. Toplamda 222 cm. b) 29 sene. c) 28 ya da 54 sene. d) 73,5 cm = s.140(13)-145(3,5), bkz. [875]. e) 56 satır VI. Henri için = s.238(1)-240(23), bkz. [64] ya da 392 satır Friedrich için = s.227(22)-237(13), bkz. [64]. f) 86 satır VI. Henry için = s.294(18)-296(30), bkz. [415] ya da 698 satır I.Friedrich için = s.275(36)-294(14), bkz. [415].
14) İmparator II. FRİEDRİCH 1196-1250, Yehuda kralı MENAŞE de aynı kişidir: а) 23 cm = 2. Krallar kitabı 21:1-26, + 24,5 cm = 2. Tarihler kitabı 33:1-20. Toplamda 47,5 c m. b) 55 ya da 45 sene. c) 54 sene. d) 18 cm = s.145(3,5)-146(4), bkz. [875]. e) 268 satır = s.243(7)-249(34), bkz. [64]. f) 432 satır = s.297(34)-309(7), bkz. [415].
15) İmparator IV. KONRAD 1250-1254, Yehuda kralı AMON da aynı kişidir: : а) 2. Krallar kitabında betimlenmemişti, + 4 cm = 2. Tarihler kitabı 33:21-25. Toplamda 4 cm. b) 2 sene. c) 4 sene. d) 3,5 cm = s.146(4)-146(7,5), bkz. [875]. Kaydedelim ki, IV. Konrad’ın kendisinin sözü burada geçmiyor, ancak metinde 1250-1254 senelerini, yani onun iktidar dönemini betimleyen parçayı ayırmak mümkündür. e) 4 satır = s.249(35)-249(38), bkz. [64]. Burada [64] kitabı, güya X-XIII. yüzyıllardaki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu hakkındaki hikâyesini bitiriyor. f) 22 satır = s.309(12)-309(34), bkz. [415].
16) ANJOULU I. CARLO 1254-1285, Yehuda kralı YOŞİYAHU da aynı kişidir: а) 59 cm = 2. Krallar kitabı 22:1-20, 23:1-30, + 67 cm = 2. Tarihler kitabı 34:1-33, 35:1-27. Toplamda 126 cm. b) 31 sene. c) 31sene. d) 35 cm = s.146(7,5)-148(9), bkz. [875]. f) 35 satır =s.311(14)-312(10), bkz. [415].
17) Burası FETRET DÖNEMİ. Burada Roma-Cermen imparator çifti yoktur. Kutsal Kitap’ta burada yer alan Yehuda kralı YEHOAHAZ: а) 6,5 sm = 2. Krallar kitabı 23:31-34, + 3 sm = 2. Traihler kitabı 36:1-4. Toplamda 9,5 sm. b) 1 sene. c) 0? d) 0? е) 0?
18) İmparator ADOLF NASS (Nassau dükü) 1291-1298, Yehuda kralı YEHOAKİM de aynı kişidir: а) 10 cm = 2. Krallar kitabı 23:35-37, 24:1-6, + 3,5 cm = 2. Tarihler kitabı 36:5-8. Toplamda 13,5 cm. b) 11 sene. c) 7 sene. d) 11,5 cm = s.148(9)-149(4,5), bkz. [875]. Kaydedelim ki, Adolf Nass'ın kendisinin sözü burada geçmiyor, ancak metinde 1291-1298 senelerini, yani onun iktidar dönemini betimleyen parçayı ayırmak mümkündür. f) 49 satır =s.367(12)-368(21), bkz. [415].
19) Burası FETRET DÖNEMİ. Burada Roma-Cermen çift imparator yoktur. Kutsal Kitap'ta burada yer alan Yehuda kralı YEKONİYA: а) 10 cm = 2. Krallar kitabı 24:7-16, + 2 cm = 2. Tarihler kitabı 36:9-10. Toplamda 12 cm. b) 1 sene. c) 0? d) 0? е) 0?
20) İmparator I. ALBRECHT 1298-1308, Yehuda kralı ZEDEKİYAH de odur: а) 36 cm = 2. Krallar kitabı 24:17-20, 25:1-30, + 14,5 cm = 2. Tarihler kitabı 36:11-23. Toplamda 50,5 cm. b) 11 sene. c) 10 sene. d) 8 cm = s.149(4,5)-149(12,5), bkz. [875]. Kaydedelim ki, I. Albrecht'ın kendisinin sözü burada geçmiyor, ancak metinde 1298-1308 senelerini, yani onun iktidar dönemini betimleyen parçayı ayırmak mümkündür. f) 147 satır =s.368(12)-372(21), bkz. [415].
