BÖLÜM 3.
“ANTİKÇAĞ” OLARAK ADLANDIRILAN ORTA ÇAĞ.
İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ ROMA İMPARATORLUKLARININ ÇAKIŞMASI VE BUNLARIN İSRAİL VE YEHUDA KRALLIKLARINI KAPLAMASI
4. İSRAİL KRALLIĞI, YANİ TANRI İLE SAVAŞAN KRALLIĞIN BATI’DAKİ ÜÇÜNCÜ ROMA İMPARATORLUĞU İLE ÇAKIŞMASI. YAKLAŞIK 1230 SENELİK OYNAMA
&0. ÖZDEŞLEŞMENİN ÖZETİ
Bu paralellik, HRKO hesaplanma yöntemi vasıtasıyla bulunup [544]’te geliştirilen, “eski” İsrail ve Yehuda krallıklarının “erken Orta Çağ” Roma İmparatorluğu’nu kapladığına dair sonucu doğrulamıştır. Burada HRKO = с(a,b) = 1,3X10-12.
İsrail isminin yalnızca Tanrı ile savaşan anlamına geldiğini anlamakta fayda vardır [544], cilt 1, s.416, 437. Yani, Tanrı adına savaşan, yabancı tanrılara karşı savaşan anlamına. Bu isim, asker kişilere de konabilir. Bu yüzden “İsrailli”, “tanrı ile savaşan” olarak da çevirilebilir, bunu da ara sıra yapacağız. Yehuda ismi “Tanrı’ya tapan” anlamına gelmektedir [544]. Bu ifadeyle papazların kastedilmiş olması pek mümkündür. Bu çevirilerin detaylarına girmeye gerek yok, çünkü bizim için bunlar önemli değildir.
Skaliger kronolojisi çerçevesinde, I. Yarovam’dan Hoşea’ya kadar İsrail Krallığı güya M.Ö. X-VIII. yüzyıllar ile tarihlenmektedir, yani daha doğrusu güya M.Ö. 922 senesinden M.Ö. 724 senesine kadar [72], s.192. Skaliger’e göre, Üçüncü Roma İmparatorluğu güya IV- V. yüzyıllar ile tarihlendiği için (bu imparatorluğun bizi ilgilendiren hanedan cereyanının güya M.S. 306-476 seneleri ile tarihlendiğini hatırlatalım), Kutsal Kitap ve Roma Krallıkları arasında keşfettiğimiz kronoloji oynaması veya kaplaması burada yaklaşık 1230 senedir. Yani, İsrail ve Yehuda’nın “eski” tarihinin yukarıya en az 1230 sene kaldırılması gerektiği anlaşılmaktadır. Üstelik bu, “Sayılar Yalana Karşı” kitabında, bölüm 6, gördüğümüz gibi, kesin bir sonuç olmaktan pek uzaktır. Kutsal Kitap tarihi yukarıya en azından 600 sene daha kaldırılmalıdır.
Res.3.43
’te Chartres Katedrali’nin üzerindeki (Fransa) Kutsal Kitap kral heykelleri gösterilmektedir. Bunların sağ kolları, herhalde, Hristiyan hayır duası ile yukarıya kaldırılmıştır. Olasılıkla bu nedenle, XVI-XVII. yüzyıllar arası Reform devrinde Eski Ahit krallarının hayır duası ile kaldırılan kolları kısmen kırılıp hasar görmüştür. Hristiyan katedralinin üzerindeki İsrail ve Yehuda Krallarının Hristiyan kıyafetleri o kadar göze çarpmasın diye. Mesele şudur ki, Skaliger kronolojisi Kutsal Kitap krallıklarını “çok derin geçmişe” indirince, İsrail ve Yehuda’nın Hristiyan krallıkları olmadığını iddia eder olmuştur.
Kutsal Kitap’a göre, İsrail ve Yehuda Krallıkları ilkin bir bütün olan ve sonradan ikiye parçalanan bir devletin iki dalıdır. Bu durum, önceden bir bütün olan Roma İmparatorluğu’nun Batı ve Doğu İmparatorluklarına bölünmesini andırmaktadır. İlk üç Kutsal Kitap kralı Şaul, Davud ve Süleyman henüz bir bütün olan devleti yönetiyor. Onun parçalanması, Süleyman’ın hükümdarlığından hemen sonra yer alıyor. I. Yarovam, tanrı ile savaşan krallar arasında ilk ayrılan oluyor, Rehav’am ise ilk ayrılan tanrıya tapan kral.
Daha önce kaydettiğimiz gibi, Kutsal Kitap, İsrail ve Yehuda Krallarının hükümdarlık uzunluklarının karşılıklı hesaplamalarının “çift kayıtlı muhasebe”sini içermektedir, bkz. “Sayılar Yalana Karşı”, Ek 4. Bu verileri uygulayacağız. İsrail Krallığı ile Üçüncü Roma İmparatorluğu arasındaki paralellik ikincildir ve aşağıdaki bölümlerde söz edilecek daha önemli paralelliklerin yansımasıdır.
Şimdi, iki ikincil ve birbirine uyan hanedan cereyanını sunalım. Her numara altında iki “uyuşan kralı” kaydedeceğiz, res.3.44
. Bkz. “Sayılar Yalana Karşı”, bölüm 6.
Üçüncü Roma İmparatorluğu’nun bu cereyan içinde ortaya çıkan imparatorları genellikle batıda, güya İtalyan Roması’nda hüküm sürmüştür. Listede kaydı geçen ve ana konakları Konstantinopolis’te olan imparatorlar o kadar nüfuzlu idi ki, imparatorluğun batısında da egemen rol oynamışlardı. Hatta bazen Roma’da ortak hükümdar olmuşlardır. İsrail Krallığı’nın bu paralelliğe TÜMÜYLE girmiş olduğunu kaydedelim.
Hanedanların ikisi de büyük bir siyasi ve dinî eylemci ile başlıyor, yani I. Yarovam ile. “Yarovam’ın sapkınlığı”nın meşhur kurucusudur. Onun sureti olan I. Constantinus Augustus, yani Kutsal, Hristiyanlığın ilk koruyucusu olarak kabul edilmektedir.
I. Yarovam, kendisinden AYRILAN Yehuda Kralı Rehav’am’a karşı savaşıyor. I. Constantinus ise kendisinden AYRILAN Licinius’a karşı savaşıyor.
I. Yarovam’ın hükümdarlığı sırasında bir bütün olan Kutsal Kitap krallığı, İsrail ve Yehuda Krallıkları olmak üzere İKİYE BÖLÜNÜYOR. Aynı şekilde I. Constantinus’ın zamanında önceden bir bütün olan Roma İmparatorluğu, Batı ve Doğu İmparatorlukları olmak üzere DAĞILIYOR. Hatta I. Constantinus başkenti İtalyan Roması’ndan Bosporus’taki Yeni Roma’ya taşıyor.
Bir bütün olan Kutsal Kitap krallığını ÜÇ PARLAK KRAL yönetmiştir: Şaul, Davud ve Süleyman. Üçüncü Roma İmparatorluğu’nun başlangıcında da ÜÇ MEŞHUR HÜKÜMDAR bulunuyor: Aurelianus = Sulla, Diocletianus = Pompeius ve I. Constantius Chlorus = Jül Sezar. Bunlar Kutsal Kitap kralları Şaul, Davud ve Süleyman’ın suretleri- analoglarıdır.
Kutsal Kitap’a göre, İsrailliler 12 KUŞAĞA BÖLÜNMÜŞTÜR. Aynı şekilde, I. Constantinus’un zamanında Roma İmparatorluğu 12 DİOECESİS’E veya eyalete BÖLÜNMÜŞTÜR. İsrail Krallığı’nda daha sonra 12 kuşağa on üçüncüsü de katılmıştır, o da Dinah’ın torunlarıdır. Aynı şekilde Roma İmparatorluğu’nda da I. Constantinus’un oğlu II. Constantius’un zamanında kaydedilen 12 dioecesise biri daha, ON ÜÇÜNCÜSÜ de eklenmiştir [544], cilt 7.
Hanedanların ikisi de, “yabancı kral”ın egemenliği altına giren hükümdarlar ile sona eriyor. İsrail Krallığı’nda bu, yabancı Şalmanezer’in (Süleyman-çar mı?) egemenliği altındaki Hoşea idi, Üçüncü Roma İmparatorluğu’nda ise bu, yabancı Odoacer’in egemenliğinin altındaki Romulus Augustus idi. Bu arada Şalmanezer Asur Kralı’dır, Odoacer ise Cermen Kralı. Burada, “eski” Asur’un Orta Çağ Almanya’sını veya Prusya’sını veya Beyaz Rus’unu kaplamasını görüyoruz. Bu konudaki ayrıntılar için “İmparatorluk” kitabına bakınız.
Karşılaştırılan iki hanedanın bağımsız varlığı bu suret hükümdarların zamanında sona eriyor. Üçüncü Roma İmparatorluğu’nun son iki imparatorunun –Odoacer ve Teoderik– artık “halis Romalı” olmadığını, yabancı olduğunu hatırlatalım. Ayrıca, yabancı bir dine bağlı oldukları söylenmektedir. Olasılıkla, bu keyfiyet bunların Kutsal Kitap’ın, yani dinsel renkli orijinal kaynağın sayfalarında nasıl tasvir edildiğinde de belli bir rol oynamıştır.
Hanedanların ikisinde de anarşi ve fetret dönemleri çakışıyor.
İsrail ve Roma hükümdarlarının “biyografi” akımında şaşırtıcı pek çok paralellik bulunmaktadır. Bu hanedanların kod-anketleri çok yakındır. Kutsal Kitap’ın isimlerinin çevirilerini [544] uyarınca verdiğimizi kaydedelim.
&1. I. YAROVAM VE I. BÜYÜK CONSTANTİNUS
a. I. YAROVAM (Halkın Haklarını Savunan), res.3.45
. # b. I. CONSTANTİNUS AUGUSTUS.
1a. İSRAİL. “Yarovam” ismi Grek telaffuzuyla “KUTSAL çağrı” anlamına geliyor olabilirdi [544], cilt 7, s.338. I. Yarovam, Rehav’am ile birlikte iktidara çıkmıştır (1. Krallar 11:43, 12:2-3, 19-20). Bunlar kendi arasında devleti bölüşmüştür. Bu, önceden bir bütün olan devletin ikiye bölünmesidir.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Constantinus’un “Augustus” ismi de “KUTSAL” anlamına gelmektedir. I. Constantinus aziz ve Havarilere eşit ilan edilmiştir. Licinius ile birlikte tek başına egemenlik elde etmiştir. Bunlar Batı ve Doğu’yu fiilen bölüşmüştür [327], s.429.
2a. İSRAİL. I. Yarovam hükümdarlığının ilk senesinde Rehav’am ile bütün ilişkilerini koparmıştır ve KENDİSİNDEN AYRILMIŞTIR (1. Krallar 12:19-20). Kutsal Kitap daha sonra şunu söylemektedir: “Rehavam’la Yarovan arasında sürekli SAVAŞ VARDI” (1. Krallar 14:30).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Constantinus, hükümdarlığının başlangıcında, Maxentius’u 313 senesinde yenişinin ardından Licinius ile İLİŞKİLERİNİ KOPARMIŞTIR. Bu, aralarında savaşa yol açmıştır [327], s.429. Licinius “314 senesinde artık ortak hükümdarı olan I. Constantinus tarafından SALDIRIYA UĞRAMIŞTIR” [327], s.429.
3a. İSRAİL. Yarovam’ın hükümdarlığı sırasında “İsrail halkı Davud soyundan gelenlere hep başkaldırdı” (1. Krallar 12:19)”. I. Yarovam devletin BAŞKENTİNİ Şekem kentine GEÇİRMİŞTİR (1. Krallar 12:25). I. Yarovam’ın, yeni bir devlet kurduğu için başkenti taşıyan TEK İsrail kralı olduğunu vurgulayalım.
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. 330 senesi civarında I. Constantinus imparatorluğun BAŞKENTİNİ güya İtalyan Roması’ndan Bosporus’taki Yeni Roma’ya TAŞIYOR. Bu önemli olay Roma İmparatorluğu’nun Batı ve Doğu imparatorluklarına bölünmesinin başlangıcı olmuştur. I. Constantinus Üçüncü İmparatorluk’ta, yeni Doğu Roma İmparatorluğu’nun kuruluşunda başkenti taşıyan TEK imparator idi.
4a. İSRAİL. I. Yarovam, Rehav’am’ın yeniden iktidara çıkmasına imkân vermemek amacıyla ondan dinî açıdan da ayrılmıştır. “Yarovam’ın sapkınlığı” olarak bilinen YENİ DİNSEL AKIMI BAŞLATMIŞTIR (1. Krallar 12:28, 12:31). Sonraki bütün İsrail Kralları onu izlemiştir. Bu akım İsraillilerin = tanrı ile savaşanlar’ın bütün tarihinde muazzam bir rol oynamıştır. Kutsal Kitap, sonraki her İsrail Kralının “biyografisinde” “Yarovam sapkınlığı”ndan bahsedip durmaktadır.
# 4b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Constantinus Augustus, yani “Kutsal”, bazı Hristiyan kaynaklarında zaman zaman ORTODOKSLUĞUN KURUCUSU olarak nitelendirilmektedir. Çağdaş tarihçilerin I. Constantinus ile ilgili bütün bu efsaneler arasında kabul ettiği tek şey onun bir kült, belki de “sapkınlığı” başlatmış olduğudur. I. Constantinus’un hükümdarlığı sırasında ARYANİZM’İN kurucusu Arius, öğretisini ileri sürmüştür [579], s.466-467. Aryanizm, Üçüncü Roma İmparatorluğu’nun bütün tarihine belirgin şekilde tesir eden meşhur Hristiyan “sapkınlığı”dır [579].
5a. İSRAİL. I. Yarovam 22 sene hüküm sürmüştür (1. Krallar 14:20).
# 5b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Ortak hükümdarlığın başlangıcı ve Licinius ile mücadele ile Maxentius’un yenilişinden sayılırsa, Constantinus 24 sene hüküm sürmüştür;
313-337 seneleri arası. Hükümdarlığının diğer seçenekleri 13 sene veya 31 senedir, yukarıya bakınız. Hükümdarlıkların uzunlukları yeterince yakındır.
&2. NADAV VE II. CONSTANTİNUS
a. NADAV (Cömert), res.3.45. # b. II. CONSTANTİNUS
1a. İSRAİL. Nadav, I. Yarovam’ın oğludur (1. Krallar 15:25). Nadav BABASININ ÖLÜMÜNDEN HEMEN SONRA iktidara çıkmıştır (1. Krallar 15:25). Kutsal Kitap’ın vurguladığı gibi, Kral Nadav, Yarovam’ın SAPKINLIĞINI İZLEMİŞTİR: “Babasının yolunu izledi ve babasının İsrail’i sürüklediği günahlara katıldı” (1. Krallar 15:26).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Constantinus, I. Constantinus’un oğludur [327]. II. Constantinus BABASININ ÖLÜMÜNDEN HEMEN SONRA iktidarı elde ediyor [327]. I. Constantinus’un DİNÎ POLİTİKASINI BAŞARILI BİR ŞEKİLDE İZLEMİŞTİR [327]. Kutsal Kitap yazarının, halefin “babasının sapkınlığını izlemiş” olduğunu söylemesi pek mümkündür.
2a. İSRAİL. Nadav, İsrail tahtını ele geçiren Baaşa tarafından öldürülmüştür (1. Krallar 15:28). Sonra Baaşa kral oluyor. Nadav “Yahuda Kralı Asa’nın krallığının ÜÇÜNCÜ yılında” öldürülmüştür (1. Krallar 15:28). Belki de, Yehuda Kralı ASA sadece İsa Mesih’in yansımasıdır.
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Constantinus, kardeşi Konstans’a karşı savaş başlatmış ve bir muharebe sırasında öldürülmüştür [327], s.438. II. Constantinus’un katili Konstans, üçüncü kardeşi ile iktidarı bölüşerek sonraki Roma imparatoru oluyor [327]. Bu, II. Constantinus’un güya 340 senesindeki ölümünden hemen sonra gerçekleşiyor [767], cilt 2, s.468. Üç kardeşin 337 senesinden itibaren ortaklaşa hüküm sürdüğünü hatırlatalım. II. Constantinus, olasılıkla, M.S. XII. yüzyılda yaşayan İsa’nın (Asa’nın mı?) yansıması olan Aziz Büyük Basileious’un, yani Büyük Kral’ın (basileus = kral) ya BEŞİNCİ ya da YEDİNCİ senesinde öldürülmüştür. Büyük Basileious’un doğum tarihi için iki seçenek vardır. En yaygını 333 senesidir. İkinci seçenek 335 senesini sunmaktadır [544], cilt 1. Özetle, bütün verilerin Kutsal Kitap kayıtlarıyla iyi uyuştuğunu görüyoruz.
3a. İSRAİL. Nadav 2 sene krallık yapmıştır (1. Krallar 15:25).
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Constantinus 3 sene hüküm sürmüştür; 337-340 seneleri arası [327], s.792, [767], cilt 2, s.468. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır.
&3. BAAŞA VE II. CONSTANTİUS
a. BAAŞA (Yaratıcı), res.3.45. # b. II. CONSTANTİUS
1a. İSRAİL. Baaşa, önceli İsrail Kralı Nadav’ın katili olarak iktidara çıkmıştır. Kral Baaşa, YAROVAM’IN SAPKINLIĞINI İZLEMİŞTİR “Yarovam’ın yolunu izledi” (1. Krallar 15:34). Baaşa kendi kabilesinde bir KIYIM GERÇEKLEŞTİRMİŞTİR: “Baaşa kral olur olmaz, Yarovam’ın bütün ailesini ortadan kaldırdı... Yarovam’ın bütün ailesi yok edildi; sağ kalan olmadı” (1. Krallar 15:29). Baaşa başkent olarak “TİRSA”yı seçmiştir (1. Krallar
15:33). Olasılıkla, burada söz konusu olan Türkiye.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Constantius, önceli II. Constantinus’un katillerinden biri olarak iktidara çıkmıştır. Tarihçiler şunu bildiriyorlar: “Constantius bütün devleti tekrar kendi egemenliği altında birleştirmiştir. Onun iktidarı zamanında KENDİSİNİN DE KATILDIĞI KİLİSE TARTIŞMALARI BÜYÜK ÖNEM TAŞIMIŞTIR” [579], s.469. II. Constantius Kutsal Kitap Yarovamı’nın analoğu olan I. Constantinus’un AKRABALARINI YOK ETMİŞTİR. Constantinus’un iki üvey kardeşinin ailelerini TÜMÜYLE KILIÇTAN GEÇİRMİŞTİR [327], s.438. II. Constantius’un konağı Konstantinopolis’tedir ve 335 senesinden itibaren uzun zaman Asya eyaletlerinde, yani TÜRKİYE’DE yaşamıştır (!)[327]. Hemen hemen aynısını Kutsal Kitap da bildiriyor, yukarıya bakınız.
2a. İSRAİL. Baaşa 24 sene krallık yapmıştır (1. Krallar 15:33).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Constantius 21 SENE HÜKÜM SÜRMÜŞTÜR; 340-361 seneleri arası, II. Constantinus’un ölümünden sonra. Veya 24 sene hüküm sürmüştür; 337-361 seneleri arası, II. Constantinus ile ortak hükümdarlığın başlangıcından itibaren [327]. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır.
&4. ELAH VE JULİANUS
a. ELAH veya Ela (Tanrı, Güneş), res.3.45. # b. JULİANUS (“Tanrı”).
1a. İSRAİL. Elah, Baaşa’nın OĞLUYDU (1. Krallar 16:8). Kutsal Kitap deyimi olan “oğul” çoğunlukla fiili akrabalığı değil, dinî emaneti kastetmektedir. Elah, yani TANRI, ismi, onun “Roma sureti” olan JULİANUS’un ismiyle iyi uyuşuyor.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Julianus, Yehuda Kralı Baaşa’nın sureti olan II. Constantius’un KARDEŞİ sayılmaktadır. II. Constantius’un oğlu yoktu [579]. Julianus daha hayattayken TANRILAŞTIRILMIŞTIR. Dini reformcu olarak bilinmektedir.
2a. İSRAİL. Elah o kadar ünlü bir isme sahip olmasına rağmen, Kutsal Kitap onun hakkında neredeyse hiçbir şey bildirmemektedir. Bu durum, isimleri daha “mütevazı” olan, ancak daha ayrıntılı “biyografi”lere layık görülen diğer İsrail Kralları ile karşılaştırılınca bilhassa göze çarpıyor. Kutsal Kitap’ın, hükümdarların dinî politikasına büyük önem veren dinî bir kaynak olduğunu hatırlatalım.
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Julianus –“Tanrı”– Dönme Julianus olarak kilise tarihine girmiştir. Hristiyanlığın düşmanı sayılmaktadır, güya paganlığı yeniden hayata döndürmüştür. Hristiyan kaynakları ondan çok olumsuz şekilde bahsetmektedir. Öte yandan, dünyevi Roma tarihçileri, mesela Marcellinus imparator Julianus’a, eylemlerini öven, büyük hayranlıkla dolu övgüler adıyorlar [579].
3a. İSRAİL. Kral Elah komutanı Zimri tarafından öldürülmüştür (1. Krallar 16:10). Kutsal Kitap cinayetin detaylarını açıklamamaktadır. Elah 2 sene hüküm sürmüştür (1. Krallar 16:10).
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. İmparator Julianus, Doğu seferi sırasında belirsiz hal ve şartlarda öldürülmüştür. Ondan sonra, Julianus’un ordusunda KOMUTANLIK yapan Jovianus imparator oluyor [579], s.472. Julianus 2 sene hüküm sürmüştür; 361-363 seneleri arası [767], cilt 2, s.793, [579], [327]. Hükümdarlıkların uzunlukları uyuşuyor.
&5. ZİMRİ VE JOVİANUS
a. ZİMRİ veya ZAMBRİ (Marşları Söyleyen), res.3.46
. # b. JOVİANUS.
1a. İSRAİL. Zimri, önceli Elah’ın ordusunda bir KOMUTAN idi (1. Krallar 16:9). Kral Elah’ı öldürmüştür (1. Krallar 16:10). Zimri, YEHUDA KRALI ASA’NIN (yani İsa’nın mı?) 27. SENESİNDE iktidara çıkmıştır (1. Krallar 16:10).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Jovianus, önceli imparator Julianus’un ordusunda KOMUTANLIK yapmıştır. Kendisi ile birlikte Acem seferine katılmıştır [579], s.472. Julianus’un cinayeti hakkında birçok efsane oluşmuştur. Herhalde Jovianus, Julianus’un halefidir. Tahminlerin birine göre, Julianus bir komploya kurban gitmiştir. Jovianus 363 senesinde, yani olasılıkla, Asa-İsa’nın sureti olan Aziz Büyük Basileious’un 30. SENESİNDE iktidara çıkmıştır. Büyük Basileious’un 333 senesinde “insan vücudu suretiyle dünyaya gelen” olarak kabul edildiğini hatırlatalım, buna göre 30=363-333.
2a. İSRAİL. Zimri Yarovam’ın sapkınlığını izlemiştir: “Yarovam'ın yolunu izlemiş, onun işlediği ve İsrail’i sürüklediği günahlara katılmıştı” (1. Krallar 16:19). Sonra şunlar yazılmaktadır: “Zimri Tirsa’da (TİRSA-TÜRKİYE’de mi? – A.F.) yedi gün krallık yaptı” (1. Krallar 16:15). Böylelikle, Zimri 7 gün krallık yapmıştır (1. Krallar 16:15).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. “Jovianus Hristiyan idi” [579], s.472. Olasılıkla, Kutsal Kitap bu yüzden onun “Yarovam’ın sapkınlığını izlediğini” kaydetmiştir. Jovianus hükümdarlığına sefer sırasında Doğu’da, TÜRKİYE yakınlarındayken başlamıştır. Bir seneden daha kısa zaman hüküm sürmüştür [767], cilt 2, s.793, [327]. Hem de bütün bu kısa süreyi seferde, imparatorluğun başkentine dönerken geçirmiştir. Bazı kaynaklara göre ona asla ulaşamamıştır. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır.
&6. OMRİ VE I. VALENTİNİANUS
a. OMRİ veya OMRİYYA (Baş), res.3.46. # b. I. VALENTİNİANUS.
1a. İSRAİL. Zimri’nin yerine geçen Omri, öncelinin ordusunda KOMUTAN idi (1. Krallar 16:16). Omri Yehuda Kralı Asa’nın (yani İsa’nın mı?) 31. SENESİNDE İKTİDARA ÇIKMIŞTIR (1. Krallar 16:23).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Jovianus’tan sonra imparator olan I. Valentinianus, onun ordusunda KOMUTAN idi [327], s.441. 364 senesinde iktidara çıkan I. Valentinianus bu durumda, İsa Mesih=Yahuda Kralı Asa’nın yansıması olan Aziz Büyük Basileious’un 31. SENESİNDE tahta çıkmıştır. Hatırlatalım ki, 364-333=31. Olayların ikisinde de tahta çıkışın 31. senede olup bittiğini görüyoruz.
2a. İSRAİL. Omri, İsrail tahtına çıkma iddiasında bulunan Tivni’ye karşı AĞIR BİR SAVAŞ yürütmüştür (1. Krallar 16:21-22). Sonuçta, Omri bu savaşı kazanmıştır (1. Krallar 16:22). Taht iddiası olan Tivni öldürülmüştür (1. Krallar 16:22).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Valentinianus, Julianus’un akrabası olan Procopius’a karşı mücadele etmiştir. Procopius’un Roma tahtına çıkma iddiası vardı. I. Valentinianus bu savaşı kazanmıştır [327], [767], cilt 2. İddiası olan Procopius ÖLDÜRÜLMÜŞTÜR [327], s.442.
3a. İSRAİL. Omri ikametgâhını bir TEPENİN ÜZERİNDE ya da bir TEPENİN YAKININDA bulunan SAMİRİYE kentine TAŞIMIŞTIR (1. Krallar 16:24). Omri KATI YÜREKLİ biriydi: “RAB'bin gözünde kötü olanı yapan Omri, kendisinden önceki bütün krallardan daha çok kötülük yaptı” (1. Krallar 16:25).
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Valentinianus ikametgâhını Batı’ya, Roma’ya taşımıştır. Roma yakınlarında gerçekten meşhur bir DAĞ vardır, Vezüv Yanardağı. I. Valentinianus ŞÜPHECİ VE KATI YÜREKLİ biriydi. Kardeşi Valens ile birlikte Roma İmparatorluğu’nda gergin bir ortam yaratmıştır, bilhassa Procopius’un bozgunundan sonra. I. Valentinianus birçok Romalı’yı idam etmiştir [327], s.442.
4a. İSRAİL. Omri öldürülmemiştir, rahat bir ortam içinde vefat etmiştir (1. Krallar 16:26-28). 12 sene hüküm sürmüştür (1. Krallar 16:23).
# 4b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Valentinianus öldürülmemiştir, kendi konağında vefat etmiştir. Oysa “ansızın öldüğü” bildirilmiştir [327]. 11 sene hüküm sürmüştür: 364-375 seneleri arası [327], [767], cilt 2, [76].
&7. AHAV VE VALENS
a. AHAV (Amca), res.3.46. Onun krallığı sırasında peygamber İLYAS faaliyet göstermişti. # b. VALENS. Onun hükümdarlığı sırasında meşhur peygamber ve aziz BÜYÜK BASİLEİOUS faaliyet göstermişti.
1a. İSRAİL. Kutsal Kitap’ta Kral Ahav uzun uzadıya tarif edilmiştir (1. Krallar 17-22). En meşhur İsrail krallarından biridir. Ayrıca, en acımasız hükümdarlardan biridir (1. Krallar 22). Kutsal Kitap Ahav’ı özellikle “günahkâr kral” olarak nitelendirmektedir. “Yarovam’ın günahlarını” izlemek şöyle dursun, “Baal’a hizmet etti ve ona taptı” (1. Krallar 16:31-33). “Günahkâr Ahav” terimi sonradan edebiyata ismen girmiştir.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Valens en meşhur Roma imparatorlarından biridir. Ayrıca, imparatorluğun en acımasız hükümdarlarından biri sayılmaktadır. İkinci İmparatorluk’tan suretinin de çok iyi bilinen ve pek katı yürekli bir imparator olan Neron olduğunu hatırlatalım. Valens, Hristiyan kaynaklarında oldukça olumsuz temsil edilmektedir. Kendisi “sadık bir Aryusçu”, bir bakıma bir kâfirdir [579], s.674. Sureti-analoğu olan Neron’unki gibi Valens’in kâfirliği de Hristiyan edebiyatına meşhur bir olumsuz bir örnek olarak girmiştir.
2a. İSRAİL. Ahav’ın krallığı sırasında meşhur Kutsal Kitap peygamberi İlyas faaliyet göstermeye başlıyor (1. Krallar 21:17 ve sonra). İlyas ismi, yani ELİJ, TANRI anlamına gelmektedir [544], cilt 7. Kral Ahav ve peygamber İlyas arasındaki ilişkiler düşmancadır (1. Krallar 21:17-29). Onların arasındaki mücadele AÇIK BİR ÇARPIŞMAYA yol açıyor (1. Krallar 21:20-23).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Valens’in zamanında meşhur Hristiyan aziz Büyük Basileious faaliyet gösteriyor. Onun hakkındaki efsaneler İsa Mesih hakkındaki efsaneler ile neredeyse özdeştir [544], cilt 1. Büyük Basileious ve Valens arasındaki ilişkiler pek gergindir. Sonuçta aralarında AÇIK BİR ANLAŞMAZLIK alevleniyor, bkz. “Chet’yi- Minei” [544], cilt 1.
3a. İSRAİL. Kutsal Kitap’ta Ahav’ın “biyografisi” en çok peygamber İlyas ile arasındaki ilişkiler açısından sunulmaktadır (1. Krallar 21:17-29). Dinî renkli bir kaynak olarak Kutsal Kitap, elbette bu tarz olgulara özel önem vermektedir. Ahav, İlyas tarafından korkutulmuştur ve “alçakgönüllü bir yol tutmuştur” (1. Krallar 21:27).
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Valens’in “Chet’yi-Minei”’deki hayat öyküsünün parçaları, Valens’in Aziz Büyük Basileious ile mücadelesi olarak dinî bir kaynak açısından sunulmaktadır. Valens, “Basileious tarafından korkutulmuştur”. Alıntı, [544]’ten, cilt 1, alınmıştır.
4a. İSRAİL. Ahav, “Aram (Suriye) Kralı” ile savaşıyor (1. Krallar 22). Ahav’ın ordusu yenilgiye uğruyor. Ahav savaş meydanından kaçarken ağır şekilde yaralanıyor ve çok geçmeden ölüyor (1. Krallar 22:37-38).
# 4b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Valens Gotlar ile savaşıyor [327]. Kutsal Kitap SURİYELİLERİNİN veya Asurluların Orta Çağ GOTLARINI kaplamasını tekrar görüyoruz. Valens’in ordusu bozguna uğramıştır. Kendisi, savaş meydanından kaçarken hayatını kaybediyor. İkinci İmparatorluk’taki sureti-analoğu Neron’un hayatını kaybettiği şekilde [327], [767], cilt 2.
5a. İSRAİL. Kutsal Kitap, Ahav’ın karısı meşhur İzebel’i çok elverişsiz bir bakışla betimlemektedir, res.3.46. Şunlar yazılmaktadır: “İzebel’i ... köpekler yiyecek” (1. Krallar 21:23). Ahav 22 sene hüküm sürmüştür (1. Krallar 16:29).
# 5b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Büyük Basileious, büyük ihtimalle, XII. yüzyılda yaşayan İsa Mesih’in hayalet yansıması olduğu için, Valens, olasılıkla, İncillerde tasvir edilen “Kral Hirodes” ile özdeşleşiyor. İnciller Hirodes’i olumsuz karşılamaktadır. Ayrıca, Kral Hirodes’in karısı –Hirodiada– da İncillerde çok olumsuz betimlenmiştir. Valens 14 sene hüküm sürmüştür; 364-378 seneleri arası [327]. Bu arada, imparator çifti –Valens ve I. Valentinianus– 25 sene hüküm sürmüştür, çünkü 14+11=25. İkinci seçenekte hükümdarlıkların uzunlukları birbirine yakındır.
&8. AHAZİYA VE GRATİANUS
a. AHAZİYA (Tanrısal Sahip), res.3.46. # b. GRATİANUS
1a. İSRAİL. Ahaziya, Ahav’dan sonra tahta çıkmıştır (1. Krallar 22:51). Ahaziya Samiriye’de krallık yapmıştır (1. Krallar 22:51). İki sene krallık yapmıştır (1. Krallar 22:51).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Valens’in 378 senesindeki ölümünden sonra imparatorluğun batısındaki ortak hükümdarı Gratianus 383 senesindeki ölümüne kadar iktidarda kalıyor [327]. Gratianus Roma’da hüküm sürüyor. Kutsal Kitap’ın Samiriye kentinin Roma’yı kaplamasını tekrar görüyoruz. Bu kaplama daha önce de meydana çıkmıştı. Gratianus 4 sene; 379-383 seneleri arası veya 5 sene; 378-383 seneleri arası hüküm sürmüştür [327], s.444. Hükümdarlıkların uzunlukları birbirine yakındır. Gratianus formel olarak 378 senesinden itibaren imparatorluğun tek başına hükümdarı olduğu halde, bütün 378 senesi kargaşalık içinde geçmiştir. Salt 379 senesinden itibaren, kargaşa ve iç savaş bittikten sonra, Gratianus’un istikrarlı hükümdarlığı ve 379 senesinde atanan Theodosius’un hükümdarlığı başlıyor.
&9. YORAM VE II. VALENTİNİANUS
a. YORAM (Tanrı’nın Atıcısı), res.3.46. # b. II. VALENTİNİANUS.
1a. İSRAİL. Yoram 12 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 3:1).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Valentinianus, Valens’in ölümünden ve 379 senesinin kargaşalığından sonra 13 sene hüküm sürmüştür; 379-392 seneleri arası [767], cilt 2, s.793. Hükümdarlıkların uzunlukları birbirine yakındır.
&10. YEHU VE ALARİK, YANNİS KHRYSOSTOMOS
a. YEHU, res.3.47
. ve peygamber ELİŞA. # b. Boşluk. Burada suret imparator bulunmamaktadır. Burada paralellik geçici olarak bozulmakta gibidir. Ama bu görünürdeki boşluk güya IV-V. yüzyıla ait meşhur komutan Alarik ile ilgili olaylara bakıldığında hemen doluyor. Yani, ALARİK ve Peygamber YANNİS KHRYSTOSTOMOS söz konusudur.
1a. İSRAİL. İsrail Krallığı’nın tarihindeki fırtınalı dönem Yehu’nun İSTİLASIDIR. Bu dönemde, peygamber İlyas’ın dinî iktidardaki halefi peygamber Elişa oluyor (2. Krallar 2:9). Elişa meşhur Kutsal Kitap peygamberidir. İsrail Krallığı’ndaki büyük dinî ihtilalin esin kaynağı ve örgütleyicisidir.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Üçüncü Roma İmparatorluğu’ndaki meşhur kargaşa Alarik’in İSTİLASIDIR. Aziz Büyük Basileious’tan sonra dinî iktidar Yannis Khrystostomos’un eline geçiyor. O, güya IV-V. yüzyıllardaki Hristiyan kilisesinin tarihindeki meşhur dinî eylemcidir. Roma İmparatorluğu’ndaki ciddi bir dinî hareketin esin kaynağıdır [542].
2a. İSRAİL. Peygamber Elişa’nın zamanında komutan Yehu faaliyet gösteriyor (2. Krallar 9). YEHU ismi YEHOVA isminin çarpıtılmış bir seçeneği olabilir [544], cilt 7, s.344. Yehu’nun istilası ve ayaklanması Kutsal Kitap’ta barbar istilası olarak betimlenmiştir. Yehu, daha önce krallık yapan İsrail kral hanedanına mensup değildir. Peygamber Elişa tarafından ülkeye çağrılmıştır (2. Krallar 9). Elişa ve Yehu İsrail Krallığı’nı yönetmiştir (2. Krallar 9-10).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Aziz Yannis Khrystostomos’un zamanında komutan Alarik faaliyet gösteriyor [327]. Bazı kaynaklar Alarik’in Orta Çağ lakabını korumuştur. Bu lakap TANRI’NIN ÖFKESİDİR. Onun istilası, insanların günahları yüzünden öfkelenmiş Yehova’nın gelişi olarak değerlendirilmiştir [544], cilt 7, s.345, [64]. Alarik’in ayaklanması ve imparatorluğa saldırı bir barbar istilası idi. Alarik Roma İmparatorluğu’nun komutanıdır (Kutsal Kitap’ta tasvir edilen Yehu da komutandır), ancak imparatorluğun formel hükümdarı değildir [327]. Olasılıkla, Yannis Khrystostomos 399-400 seneleri arasında imparatorluğun politikalarına epey tesir etmiştir. İmparator Arcadius, Yannis Khrystostomos’un fikirlerini güya göz önünde bulundurmuştur.
3a. İSRAİL. Peygamber Elişa komutan Yehu eliyle Kraliçe İzebel’i suçlayıp yok etmiştir (2. Krallar 9). İzebel öldürülmüştür (2. Krallar 9:30-33). O bir kral kızı idi (2. Krallar 9:34). Aynı zamanda, bazı Hristiyan yazarları, mesela Eusevius, kiliseyi bir “kadın” ile özdeşleştiriyordu.
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Yannis Khrystostomos devlet kilisesini suçlamıştır. Mamafih, buradaki paralellik pek belli değildir.
4a. İSRAİL. Kutsal Kitap’ın bildirdiğine göre, Yehu, peygamber Elişa tarafından meshedilince (2. Krallar 9:6) “İsrail’ KRAL OLDU” (2. Krallar 10:36). Elişa’nın zamanında güya pagan kültü olan BAAL KÜLTÜ SON BULUYOR (2. Krallar 10:28). “Baal’ın tapınağındaki dikili taşları çıkarıp yaktılar. Baal’ın dikili taşını ve tapınağını ortadan kaldırdılar. Halk orayı helaya çevirdi. Orası bugüne kadar da öyle kaldı” (2. Krallar 10:26-27). Kutsal Kitap Baal kültünü yasaklayıp lanet etmektedir.
# 4b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Alarik’in istilası Roma İmparatorluğu’nu sarsmıştır. 410 senesinde Roma’yı almıştır. Alarik 396 senesinden itibaren Gotların KRALIDIR [327], s.446. Yannis Khrystostomos’un zamanında imparatorlukta PAGAN KÜLTÜ YOK EDİLİYOR. Güya 391 senesinde kurban sunmayı yasaklayan imparatorluk kararnamesi çıkmıştır. Güya 393 senesinde Olimpiyatlar son kez kutlandıktan sonra Olimpiyat tapınakları yıkılmıştır [327], s.444-445. Meşhur Zeus heykeli Konstantinopolis’e götürülmüştür, pagan ayinleri yasaklanmıştır [327].
5a. İSRAİL. Yehu dinî mücadeleye bizzat katılmıştır, Baal kültünü baskıya uğratmıştır. Yehu 28 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 10:36).
# 5b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Alarik de Roma İmparatorluğu’ndaki bu dönemin dinî mücadelesine katılmıştır. Kendisi Aryusçu’dur ve gerçek Hristiyanları sert bir şekilde bastırmıştır [327]. Alarik ve Yannis Khrystostomos’un hükümdarlığı YA 25 SENE YA DA 32 SENE DEVAM ETMİŞTİR. Bunu açıklamak gerek. Khrustostomos’un faaliyeti güya 378 senesinde, Valens’in ve Kutsal Kitap’ta tasvir edilen İlyas’ın analoğu Büyük Basileious’un ölümünden sonra başlamıştır. Aynı sene GOTLAR AYAKLANMIŞTIR [327], s.443. Yannis Khrystostomos güya 403 senesinde ölüyor. Alarik güya 385 senesinde ünlü oluyor ve 396 senesinden itibaren Gotların Kralı oluyor [327], s.446. Alarik güya 410 veya 411 senesinde ölmüştür. Şu halde ya 396-411 seneleri arasındaki devir olarak 15 sene ya 378-410 seneleri arasındaki devir olarak (Gotların isyanı, sonra Alarik) 32 sene ya da 378-407 seneleri arasındaki devir olarak (Yannis Khrystostomos) 30 sene çıkarıyoruz.
&11. YEHOAHAZ VE I. THEODOSİUS
a. YEHOAHAZ (Tanrı’nın mülkü), res.3.47. # b. I. THEODOSİUS.
1a. İSRAİL. Yehoahaz “Yarovam’ın İsrail’i sürüklediği günahlara katıldı. Bu günahlardan ayrılmadı” (2. Krallar 13:2). Yehu hariç olmak üzere, bu açıdan diğer İsrail Krallarından farkı yoktur. Yehoahaz ismi “Tanrı’nın mülkü” olarak çevrilebilir. Onu “Tanrı” Yehu’nun, yani Yehova’nın (?) oğlu olarak kabul ediyor olabilirlerdi [544], cilt 4.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Theodosius BAĞNAZ bir Hristiyan idi [327], s.444. Üstelik bir kilise vakanüvisi açısından “Tanrı’nın mülkü” olarak adlandırılabilirdi, çünkü üzerine “Tanrı’nın öfkesi” olan Alarik’in liderliğindeki Gotların 378 senesindeki ilk isyanı sırasında yağdığı oydu.
2a. İSRAİL. Yehoahaz’ın krallığının ayırt edici özelliği, ARAM (Suriye) Kralı Hazael’e karşı tek, ama çok ağır bir savaştı (2. Krallar 13:3). Kutsal Kitap Hazael’in istilasını barbar saldırı olarak betimlemektedir (2. Krallar 13). Yehoahaz savaşta yeniliyor (2. Krallar 13:3) ama Hazael ile bir barış anlaşması sağlıyor (2. Krallar 13:5). Yehoahaz 17 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 13:1).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. I. Theodosius’un bütün hükümdarlığı GOTLARA karşı savaş halinde geçiyor. Bu savaş çok zorluydu. Roma vakayinameleri açısından, GOTLARIN istilası bir barbar istilası olarak değerlendirilmektedir. 386 senesinde I. Theodosius Gotlarla geçici bir barış sağlamayı başarmıştır [327], [767], cilt 2. Kutsal Kitap’ta betimlenen, SURİYELİLERİN Orta Çağ GOTLARINI kaplamasını tekrar görüyoruz. I. Theodosius 16 sene hüküm sürmüştür; 379-395 seneleri arası [767], cilt 2, s.793. Hükümdarlıkların uzunlukları birbirine yakındır.
&12. İSRAİL KRALI YOAŞ VE ARCADİUS
a. İsrail Kralı YOAŞ (Tanrı’nın Ateşi), res.3.47. # b. ARCADİUS.
1a. İSRAİL. Yoaş, Yehoahaz’ın oğludur (2. Krallar 13:10). Yoaş’ın yanında, emirleri belli bir zaman boyunca Yoaş için neredeyse yasa kadar önemli olan kuvvetli peygamber Elişa’yı görüyoruz (2. Krallar 13:14-20). “Elişa ÖLDÜ ve gömüldü. HER İLKBAHARDA (Slav Kutsal Kitap’ında burada ‘SONRAKİ SENE’ deyimi geçiyor) Moav akıncıları İsrail topraklarına girerlerdi” (2. Krallar 13:20).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Arcadius, I. Theodosius’un oğludur [327], s.445. İmparator Arcadius’un yanında kendisinin 400-401 seneleri arasında tavsiyelerini güya takip ettiği meşhur Aziz Yannis Khrystostomos vardı [542]. Yannis Khrystostomos 407 senesinde ölmüştür. Uzun zaman geçmeden, SONRAKİ SENE, 408 SENESİNDE, Alarik tekrar imparatorluğa tecavüz etmiştir.
2a. İSRAİL. Yaoş İKİ kral ile –Hazael ve Ben-Hadat– savaş yürütüyor (2. Krallar
13:3-7, 13:22-25). Kutsal Kitap Hazael’i Aram Kralı olarak adlandırmaktadır (2. Krallar 13:22). Ben-Hadat onun oğludur (2. Krallar 13:25). Yoaş Hazael’i tümüyle bozguna uğratmayı başaramamıştır (2. Krallar 13:19).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Arcadius İKİ krala karşı –Alarik ve Radagais– savaşıyor. Arcadius, Alarik’in ordusunu tümüyle bozguna uğratmayı başaramamıştır [327], s.447. Alarik ve Radagais sırasıyla GOTLARIN ve ALMANLARIN reisleriydi [327]. Kutsal Kitap’ta tasvir edilen Suriyelilerin Orta Çağ GOTLARINI ve ALMANLARINI, olasılıkla PRUSYALILARINI, P-RUSYALILARINI kaplaması ile tekrar karşılaşıyoruz.
3a. İSRAİL. Yoaş, Yehuda Krallığı’nda kendisiyle paralel hüküm süren Yehuda Kralı’na sürekli düşmandı (2. Krallar 13). Sonra, Yoaş ile Yehuda hükümdarı arasında bir savaş başlıyor (2. Krallar 13:12). Yoaş savaş meydanında değil, başkentte ölüyor. 16 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 13:10).
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Arcadius, ortak hükümdarı olan Honorius’a, ayrıca Honorius’un kişisel komutanı olan Stilicho’ya düşmandı [327], s.446-447. Ortak hükümdarlar Arcadius ve Honorius’un zamanında “Batı ve Doğu Roma arasında savaş başlamıştır” [579], s.478. Arcadius savaş meydanında değil, başkentte ölüyor. 13 sene hüküm sürmüştür; 395-408 seneleri arası [327].
& 13. II. YAROVAM VE HONORİUS
a. II. YAROVAM (İnsanları Koruyan), res.3.47. # b. HONORİUS.
1a. İSRAİL. II. Yarovam Samiriye’de hüküm sürüyor (2. Krallar 14:23). Onun hükümdarlığı İsrail Krallığı’na tecavüz eden SURİYELİLERE karşı sürekli mücadele halinde geçiyor (2. Krallar 14).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Honorius Roma’da hüküm sürüyor. Kutsal Kitap’ta betimlenen Samiriye’nin Orta Çağ Roması’nı kaplamasını tekrar görüyoruz. Ortak hükümdarı Arcadius’unki gibi, Honorius’un hükümdarlığına da GOTLAR VE ALMANLAR ile sürekli savaşlar refakat ediyor. Kutsal Kitap’ta tasvir edilen, Suriyelilerin Orta Çağ GOTLARINI ve ALMANLARINI, olasılıkla PRUSYALILARINI, P-RUSYALILARINI kaplamasını tekrar gözlemliyoruz.
2a. İSRAİL. II. Yarovam bu süreğen savaş-istilada SOLUK ALMAYI sağlamayı başarmıştır (2. Krallar 14:25-27). “Yarovam ... İSRAİL TOPRAKLARINI YENİDEN ELE GEÇİRDİ” (2. Krallar 14:25). Düşmanları Hazael ve Ben-Hadat’ın yenilgisi, olasılıkla, Kutsal Kitap’ta şu sözler ile tasvir edilmiştir: “Bu yüzden Hazael'in (Alarik’in mi? – A.F.) evine ateş yağdıracağım, yakıp yok edecek Ben-Hadat'ın (Radagais’in mi? – A.F.) saraylarını” (Amo. 1:4).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Honorius istilayı BİR SÜRE İÇİN DURDURMAYI başarmıştır. 395 senesinde Alarik ile geçici bir barış sağlanmıştır [327]; [767], cilt 2. Bu anlaşma, kısa vadeli olmasına rağmen devletin GENİŞLEMESİNE yol açmıştır. Honorius’un komutanı Stilicho, Gotları Roma İmparatorluğu’nun orijinal sınırlarının dışına geriletmiştir [327], s.446-447. Honorius’un Stilicho’nun liderliğindeki ordusu, Alarik’i güya 402 senesinde tekrar bozguna uğratmıştır. Radagais güya 405 senesinde öldürülmüştür. Böylelikle, bu yenilgi Alarik için geçici olurken, Radagais için nihai olmuştur [327].
3a. İSRAİL. II. Yarovam’ın “biyografisinde” Aram Kralı Hazael’in sözü edilmektedir, ancak 2. Krallar 13:24’e göre, Hazael, II. Yarovam’ın önceli olan İsrail Kralı Yoaş’ın zamanında ölmüştü. Olasılıkla, bu durum II. Yarovam’ın ve İsrail Kralı Yoaş’ın ORTAK HÜKÜMDARLAR olduğuna işaret etmektedir.
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Yarovam’ın analoğu Honorius ve İsrail Kralı Yoaş’ın analoğu Arcadius Roma tarihinde ORTAK HÜKÜMDARLAR olarak kabul edilmektedir. Arcadius 395-408 seneleri arasında ve Honorius 395-423 seneleri arasında hüküm sürmüştür [327], [767], cilt 2.
4a. İSRAİL. II. Yarovam’ın zamanında Tanrı’nın, devleti düşmanlarından kurtaran elçisi peygamber Yunus faaliyet gösteriyor (2. Krallar 14:25-27). Büyük ihtimalle, YUNUS, YANNİS isminin hafif çarpıtılmış şeklidir. II. Yarovam’ın sarayında Yunus’un rolü pek büyüktür. Tanrı, İsrail Krallığı’na Yunus aracılığıyla yardım ediyor (2. Krallar 14:25). II. Yarovam 41 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 14:23).
# 4b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Honorius ve ortak hükümdarı Arcadius’un zamanında aziz YANNİS Khrystostomos faaliyet gösteriyor. Kutsal Kitap’ta tasvir edilen Ben-Hadat’ın sureti olan Radagais güya 405 senesinde ölüyor. Sonra, Kutsal Kitap’ta tasvir edilen Hazael’in sureti olan Alarik güya 410 senesinde ölüyor. Radagais ve Alarik, Honorius’un (= Kutsal Kitap’ta tasvir edilen II. Yarovam) zamanında öldüğü için, Kitap’ta tasvir edilen Yunus’un sureti Yannis Khrystostomos’un faaliyetinin sonu olan 407 senesi gerçekten Kutsal Kitap’ta tasvir edilen istilanın sonu ile çakışıyor. Honorius 28 sene hüküm sürmüştür; 395-423 seneleri arası. Burada hükümdarlıkların uzunlukları birbirine pek uzaktır, ancak bu durum hanedanların bütününün iyi korelasyonunu etkilemiş gibi görünmüyor.
&14. ZEKERİYA VE II. CONSTANTİUS
a. ZEKERİYA (Tanrı’nın Hafızası), res.3.48
. # b. II. CONSTANTİUS.
1a. İSRAİL. Zekeriya az bilinmektedir. 6 ay hüküm sürmüştür (2. Krallar 15:8).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. II. Constantius hakkında hemen hemen hiç bilgi korunmamıştır. 7 ay hüküm sürmüştür; ya 421 senesinde ya da 423 senesinde [767], cilt 2, s.793. 421 senesinde Augustus ilan edilmiştir. Honorius’un ortak hükümdarı idi. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır.
&15. ŞALLUM VE JOANNES
a. ŞALLUM (Barışçıl), res.3.48. # b. JOANNES.
1a. İSRAİL. Şallum hakkında çok az bilgi var (2. Krallar 15:10, 15:13). 1 AY HÜKÜM SÜRMÜŞTÜR (2. Krallar 15:13).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Joannes hakkında hemen hemen hiç bilgi korunmamıştır. 423 senesinde iki ay hüküm sürmüştür [579], s.482. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır. Roma İmparatorluğu’nun çöküş dönemi kaynaklarda kısmen ve çelişkili bir biçimde açıklanmıştır. Bu karışıklık çağdaş monografilere de göçmüştür. Örnek olarak [767]’de, cilt 2, İmparator Joannes için yorumsuz olarak 423-425 seneleri sunulmuştur. Bu yüzden, biz daha eski, ama daha eksiksiz olan [579] anlatımından faydalandık. Burada kısa olsa da, bu dönemin olayları açıklanmış ve Joannes 2 aylık hükümdarlıkla donatılmıştır [76].
&16. FETRET VE FETRET-VESAYET
a. İsrail Krallığı’nda FETRET. # b. Üçüncü Roma İmparatorluğu’nun Batısındaki “FETRET-VESAYET”.
1a. İSRAİL. II. Yarovam’ın ölümünden sonra kargaşalık başlıyor. Bu dönem 24 sene devam ediyor. Menahem’in tahta çıkması çelişkili bir ortamda gerçekleşiyor. 2. Krallar kitabında, 15:17, Menahem’in Yehuda Kralı Azarya’nın hükümdarlığının 39. senesinde iktidara çıkıp 10 sene krallık yaptığı söylenmektedir. Öbür yandan, Menahem “Yaveş oğlu Şallum’a saldırdı” (2. Krallar 15:14). Yani, Menahem Şallum’un yerine geçmiştir. Şallum 1 ay, onun önceli Zekeriya salt 6 ay hüküm sürmüştür, aşağıya bakınız. O halde, Menahem Zekeriya’nın ortak hükümdarı ya da önceli olan II. Yarovam’dan yedi ay sonra tahta çıkmıştır. Bir başka deyişle, bu üç kral arasında aralık kaydedilmemiştir. Ama II. Yarovam, Yehuda Kralı Azarya’nın krallığının 14. senesinde ölmüştür, çünkü: “İsrail Kralı Yarovam’ın krallığının yirmi yedinci yılında Amatsya’nın oğlu Azarya Yahuda Kralı oldu” (2. Krallar
15:1). Üstelik II. Yarovam 41 sene hüküm sürmüştür, yukarıya bakınız. Böylece, Şallum’un hükümdarlığının sonu ile Menahem’in hükümdarlığının başlangıcı arasındaki 24 sene kaybolmuştur. Ayrıca bkz. “Sayılar Yalana Karşı” kitabındaki “çift kayıtlı muhasebe”, Ek 4. Bu olgu kronoloji uzmanları tarafından çok eskiden farkedilmiş ve fetret olarak adlandırılmıştır. Ayrıca bkz. [544]’teki özet, cilt 7. Böylelikle, fetret 24 sene devam etmiştir.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Yukarıda kaydedilmiş olduğu gibi, 423-444 seneleri arası, Roma İmparatorluğu’ndaki vesayet-fetret dönemidir. Küçük yaştaki III. Valentinianus, annesi Placidia’nın, fiilen ise Aetius’un vesayeti altındaydı [64], s.33. Vesayet 21 sene devam etmiştir. Uzunluklar yakındır.
&17. MENAHEM VE III. VALENTİNİANUS
a. MENAHEM (Halka Bağış), res.3.48. # b. III. VALENTİNİANUS
1a. İSRAİL. Menahem’in hükümdarlığı sırasında önemli bir gelişme yer alıyor, İsrail Krallığı’na ASUR Kralı Pul’un (Slavca Kutsal Kitabı’nda ismi Ful olarak geçiyor; önemli bir yorum yapalım, Slav dillerinde F harfi T ve F olarak ikili okunduğu için T ve F sesleri çoğunlukla birbirine dönüşüyordu, bu yüzden FUL ismi TUL olarak seslendirilebilirdi) ordusu tecavüz ediyor (2. Krallar 15:19). İstila Menahem’in HÜKÜMDARLIĞININ SONUNDA yer alıyor (2. Krallar 15:19, 15:21-22).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. III. Valentinianus’un hükümdarlığı büyük bir istila ile dikkat çekiyor. Roma İmparatorluğu’na meşhur ATİLLA’nın ordusu tecavüz ediyor [64]. İstila güya 452 senesinde, yani III. Valentinianus’un HÜKÜMDARLIĞININ SONUNDA yer alıyor. Onun 444 senesinde 455 senesine kadar hüküm sürdüğünü hatırlatalım. ATİLLA ismi, Kutsal Kitap Tul ismi ile hemen hemen özdeştir. Ünlüsüz olarak TTL-TL kombinasyonunu elde ediyoruz. Böylece, Kutsal Kitap apaçık bir şekilde ATİLLA’YI işaret etmiştir. Atilla Hunların reisi olarak kabul edilmektedir.
Kutsal Kitap, SURİYE veya ASUR istilasından bahsederken, Üçüncü Roma İmparatorluğu’nda hemen kuzeyden gelen ya CERMEN-PRUS YA GOT YA DA HUN (HAN mı?) istilası ile karşılaşıyoruz. ASUR terimi hakkında [544]’te, cilt 2, şu çeviri sunulmuştur: Reis-akıl hocası. ASUR ve ASRİ –“dik yürümek”, “diğerlerini yönetmek”, Almanca “führer” gibi– yönetici anlamına gelmektedir. ASURLULAR Kutsal Kitap’ın Krallar kitaplarında savaşçı ve kuvvetli bir halk olarak nitelendirilmektedir. “İmparatorluk” kitabında Kutsal Kitap’ta ASUR ismi altında betimlenen ülkenin Orta Çağ Rusu olduğuna dair varsayım geliştirip bunun lehine kanıtları sunduk. Kutsal Kitap’ta geçen isimler ise: ASSYRİA veya ASSUR; ASUR, yani Suriye; AŞUR, yalnızca RUSYA ülkesinin üç meşhur Orta Çağ isminin ters okunuşudur; ROSSİA, yani ASSYRİA veya ASSUR; RUS, yani ASUR veya SURİYE; RAŞA, yani AŞUR. Bu arada, mesela İngilizler bu yana kadar Rusya’yı RUSSİA (RAŞA) olarak adlandırıyor. Bu konu ile ilgili detaylar için “Kutsal Kitap Rusu” kitabına bakınız.
2a. İSRAİL. Menahem, topyekün yenilgi tehlikesi yüzünden “...ona (Pul’a = Tul’a – Ç.N.) bin talant gümüş verdi. İsrail’deki bütün zenginleri adam başı elli şekel gümüş ödemekle yükümlü kılarak Asur Kralı’na verilen gümüşü karşıladı. Böylece Asur Kralı İsrail topraklarından çekilip ülkesine döndü” (2. Krallar 15:19-20). Menahem 10 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 15:17).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. III. Valentinianus, tam da askeri bozguna uğramak üzereyken, Hun (han mı?) Atilla’ya büyük bir fidye sunarak yıllık haraç ödeme mutakabatı sağladıktan sonra kurtuluyor. Bunlar güya 452 senesinde olup bitiyor [64], s.37. Fidyenin tutarı, büyük olduğu söylense de, bildirilmemektedir. III. Valentinianus 14 sene hüküm sürmüştür, yukarıya bakınız. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır.
&18. PEKAHYA VE PETRONİUS MAXİMUS
a. PEKAHYA (Tanrı Gözlerini Açtı), res.3.48. # b. PETRONİUS MAXİMUS.
1a. İSRAİL. Pekahya, Menahem’in yerine geçmiştir (2. Krallar 15:23) ve komplo sonucu YAKINLARI TARAFINDAN ÖLDÜRÜLMÜŞTÜR (2. Krallar 15:23). Samiriye’de hüküm sürmüştür (2. Krallar 15:23). Menahem 2 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 15:23).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Petronius Maximus, III. Valentinianus’un yerine geçmiştir ve “kaçarken KENDİ ÖZ YAKINLARI TARAFINDAN öldürülmüştür” [579], s.487. Roma’da hüküm sürmüştür [579]. Kutsal Kitap’ta tasvir edilen, Samiriye kentinin Orta Çağ Roması’nı kaplamasını tekrar görüyoruz. Ama bunun İtalyan Roması olduğu düşünülmemelidir. Petronius Maximus 1 seneden az hüküm sürmüştür [579], s.487-488. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır.
&19. PEKAH VE RİCİMER
a. PEKAH (Açıkgöz), res.3.48. # b. RİCİMER.
1a. İSRAİL. Pekah’ın krallığı sırasında İsrail=Tanrı ile Savaşan Krallığı’na BARBAR Kralı Tiglat-Pileser tecavüz etmiştir (2. Krallar 15:29). O, Asur Kralı’dır (2. Krallar 15:29). Morozov onun “Tiglat-Pileser” isminin “canavar-GÖÇMEN” olarak çevrilmesinin mümkün olduğunu kaydetmiştir [544], cilt 7, s.356.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Ricimer’in hükümdarlığı sırasında, Roma İmparatorluğu BARBARLARIN reisi Gaisericus’un istilasını yaşamıştır [579], s.487-488. Gaisericus’un istilası Skaliger tarihinde “büyük kavimler GÖÇÜ”nün başlangıcı olarak değerlendirilmektedir [579], s.487-488. Birkaç sene sonra Üçüncü İmparatorluk’ta bir barbar hükümdarı, bir “canavar-göçmen” daha görünecek. Bu, Got Kralı Teoderik’tir. Onun geniş insan yığınlarını göç ettirip İtalyan nüfusunu Gotlar ve Almanlar ile karıştırdığı düşünülmektedir. Göreceğimiz gibi, Teoderik de Kutsal Kitap’ın sayfalarında “Tiglat-Pileser” isminin altında betimlenmiş olacak.
2a. İSRAİL. Pekah Samiriye kentinde hüküm sürmüştür (2. Krallar 15:27). 20 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 15:27).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Ricimer Roma’da hüküm sürmüştür. Kutsal Kitap’ta tasvir edilen, Samiriye kentinin Orta Çağ Roması’nı kaplamasını tekrar görüyoruz. Yukarıda Ricimer’in Roma tahtındaki bir sürü “kısa vadeli” hükümdarın yerine geçen fiili bir hükümdar olduğunu gördük. Ricimer 16 sene hüküm sürmüştür; 456-472 seneleri arası, yukarıya bakınız. Hükümdarlıkların uzunlukları yakındır.
&20. ANARŞİ VE ANARŞİ
a. İsrail Krallığı’nda ANARŞİ. # b. Üçüncü Roma İmparatorluğu’nda Batı’daki ANARŞİ.
1a. İSRAİL. İsrail Krallığı’ndaki bu anarşinin uzunluğu Kutsal Kitap araştırmacıları tarafından farklı değerlendirilmektedir; 6 ila 9 sene arasında [544], cilt 7, s.303, tablo XVII. Kutsal Kitap’ın bizim yaptığımız incelemesi iki seçenek sağlıyor, 2 ve 9 sene (2. Krallar 15:30). Bkz. “Sayılar Yalana Karşı” kitabındaki “çift kayıtlı muhasebe”, Ek 4. Biz üç seçeneği de kaydediyoruz, 2, 6, 9 sene.
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Ricimer güya 472 senesinde ölmüştür. O sene, güya 475 senesine kadar devam eden anarşi başlamıştır. 475 senesinde süreğen bir mücadeleden sonra Patrici Orestus Roma tahtına oğlu Romulus Augustulus’u çıkarıyor [579], s.490. Anarşinin uzunluğu 3 senedir.
&21. HOŞEA VE ROMULUS AUGUSTULUS
a. HOŞEA (Kurtuluş, Tanrının Oğlu), res.3.48. # b. ROMULUS AUGUSTULUS
1a. İSRAİL. Anarşiden sonra Samiriye kentindeki İsrail tahtına Hoşea çıkıyor (2. Krallar 17:1). Kutsal “Kurtuluş” unvanı Hoşea’ya muhtemelen sadece alay olsun diye verilmiştir. Mesele şudur ki, Hoşea, hükümdarlığının neredeyse başlangıcından itibaren yabancı kral Şalmaneser’in etkisi altında bulunuyor. Hoşea fiilen gerçek iktidardan mahrumdur (2. Krallar 17:1-4).
# 1b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Anarşiden sonra Roma tahtına -Kutsal Kitap’ta tasvir edilen Samiriye kentinin Orta Çağ Roması’nı kaplamasını tekrar görüyoruz- 15 yaşındaki Romulus Augustulus çıkıyor. “Augustulus” ismi meşhur Augustus isminden geliyor. Tarihçiler şunu kaydediyorlar: <<İtalya nüfusu yeniyetme imparatora alaycı bir lakap vermiştir, “Augustulus”, yani “Augustuscağız” ya da “küçük Augustus”>> [327], s.450.
2a. İSRAİL. Hoşea’nın hükümdarlığının başlıngıcından hemen sonra, devlete yabancı kral Şalmaneser tecavüz ediyor. “Hoşea teslim olup haraç ödemeye başladı” (2. Krallar 17:3). Şalmaneser, Asur Kralı’dır (2. Krallar 17:3). Şalmaneser “ONU (Hoşea’yı – A.F.) YAKALAYIP CEZAEVİNE KAPADI” (2. Krallar 17:4).
# 2b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Güya 476 senesinde yabancı Odoacer, Orestus’un liderliğindeki Roma ordusunu bozguna uğratıp Romulus Augustulus’u tahttan indirmiştir [579]. Bu gelişmeyle, Üçüncü İmparatorluğun Batısı’ndaki “halis Romalı” hanedan sona eriyor. Odoacer Cermen komutanıdır [579], s.490-491. Asurlular’ın Cermenleri veya Prusyalıları, P-Rusları kaplamasını tekrar görüyoruz. Odoacer, Romulus Augustulus’u Capmanya’daki yurtluğuna SÜRGÜNE GÖNDERİYOR, Romulus Augustulus orada hayatının sonuna kadar HAPSEDİLMİŞ olarak kalıyor [579], s.490-491.
3a. İSRAİL. Hoşea bağımsız bir kral olarak en çok 1 sene hüküm sürmüştür (2. Krallar 17). Hoşea formel olarak 9 sene hüküm sürdüğü halde (2. Krallar 17:1), Kutsal Kitap, Hoşea ile ilgili kısımda (2. Krallar 17:3) onun Asur Kralı’na bağımlı olduğundan bahsetmektedir.
# 3b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Romulus Augustulus bağımlı bir hükümdar olarak 1 sene hüküm sürmüştür; güya 475-476 seneleri arası [579], s.490-491. Hükümdarlıkların uzunlukları uyuşmaktadır.
4a. İSRAİL. Şalmaneser İsraillilerin yığınsal göçünü organize ediyor (2. Krallar 17:6). Sonra, Kutsal Kitap yabancı kralın hükümdarlığı altındaki Tanrı ile savaşan krallığın salt devlet sisteminin değişikliklerini değil, dini kültteki köklü değişimleri de betimlemektedir. Hoşea’nın krallığı bağımsız İsrail Krallığı’nın sonudur.
# 4b. ÜÇÜNCÜ İMPARATORLUK. Odoacer İtalya’ya yönelik geniş bir kavimler göçünü organize ediyor. Alman kiralık askerleri bütün ülke sathına yerleştirilmiştir. Bütün toprakların üçte biri onlara aktarılmıştır. Batı Roma İmparatorluğu “halis Roma” devleti olarak varlığını tamamlamıştır, ama iki fatih-hükümdar, yabancı Odoacer ve Teoderik hükümdarlıklarını sürdürürken yaşamaya devam etmiştir. Cermen-Got Krallığı oluşuyor. Hem de ülke artık yeni töreler ve yeni bir din ile renklendirilmiştir. Skaliger tarihinde, Batı’daki Üçüncü İmparatorluğun Teoderik’ten sonra, güya VI. yüzyıldaki Got Savaşı sonucu nihai olarak yıkıldığı düşünülmektedir.
Böylece, Kutsal Kitap’ta tasvir edilen İsrail Krallığı’nın tarihi ve Batı’daki Üçüncü Roma İmparatorluğu’nun tarihi sona eriyor.
